Koprodukcija Srpskog narodnog pozorišta i BeoArt-a „Anika i njena vremena“ odigrana je sinoć u barskom Domu kulture, na zimskoj sceni Ljetopisa.

Komad, rađen po motivima djela Iva Andrića, autorski je projekat Ane Đorđević, koja potpisuje i režiju. Tekst osmišljen kao sublimat nekoliko Andrićevih pripovijedaka, čiju radnju sažima centralna – „Anikina vremena“ – prikazuje čovjeka čija je nesreća u skučenosti, učmalosti, tjeskobi i nepopravljivosti sistema koji pojedinca koji pokušava da se suprotstavi tjera u neku od krajnosti.

Tako publika pred sobom na sceni prati tragediju Anike, vlasnice javne kuće, omrznute i napuštene, ali ipak dovoljno moćne da remeti provincijalni sistem kojim dominira princip muške snage i autoriteta. Iako marginalizovana kao grešnica i bludnica, ona se postavlja kao kraljica svoga carstva, nepokorna i zanosno mudra, sasvim slobodna da donosi sve svoje odluke, o čemu sanjaju tamošnji muškarci koji joj se dive, ali i žene koje je mrze.

Njena suprotnost je protinica, jaka, majčinska, pokretačka figura podjednako upečatljiva koliko i Anika, ali i izgrađena kao uzorna žena i gazdarica najuglednije seoske kuće. Ona je oličenje supruge koja ima snagu za svekoliko breme svoje porodice i domaćinstva i majke koja je spremna svim raspoloživim sredstvima da se bori za svoje dijete – u predstavi Ane Đorđević, za čast i budućnost svoga sina Jakše, kog obuzimaju čari lijepe i moćne Anike.

Ovde su žene vrlo dominantne. Mi smo i želeli da ispričamo priču o dva antipoda – Aniki i protinici, dve krajnosti, koje se u ovoj predstavi nikada ne sretnu. Vrlo je malo tako kompleksnih i ozbiljnih dramskih uloga uopšte u literaturi. Samim tim je veće zadovoljstvo što je upravo početak cele ove priče i projekta Andrić kao inspiracija. Dakle, jedna pametna reč, misao. Osećam veliko uživanje kao glumica izgovarajući fascinantan i divan tekst, koji je Ana Đorđević dodatno izmaštala. Na primer, kod Andrića lik protinice postoji samo u naznakama, a eto ovde je to neka magbetovska ličnost – to je žena koja se bori za svog sina svim raspoloživim sredstvima, kazala je glumica Biljana Keskenović, koja je tumačila ulogu protinice.

Osim nje, uloge u komadu tumače: Milica Trifunović, Nenad Pećinar, Dušan Vukašinović, Milovan Filipović, Jovana Mišković i Milica Grujičić. Dušan Vukašinović tumači ulogu sina Jakše, koji svim silama pokušava da pođe putem Anikine slobode, a pobjegne od svega onoga što mu porodica, sredina i sistem nameću.

On simbolički govoreći na kraju pogine od toga. On duhovno više ne postoji jer gubi tu borbu. Anika i Jakša jesu osobene ličnosti, koje su šire od sistema u kome žive, ali sistem ne dozvoljava da budu bilo šta drugo. Ta vrsta sukoba nam je svima poznata. U ma kom sistemu ili zemlji da živimo, to neko duhovno zatvaranje i ograničavanje sigurno postoji. Ta borba je, verujem, večna. Zato i uvek vredi pričati tu priču, istakao je glumac Dušan Vukašinović.

Jedno od najzanimljivijih rediteljskih rješenja Ane Đorđević su i ogledala koja su sve vrijeme na pozornici i koja bezmalo dobijaju status lika. U njima se ogledaju svi likovi u trenucima u kojima se suočavaju sa samim sobom, u trenucima kada u sebi pokušavaju da pronađu ili đavola ili boga. U ogledalima se vidi i publika, koja tako prima sugestivnu poruku o samospoznaji i prihvatanju istine. Dodatan kvalitet predstavlja autentičan govor sredine od koga glumci nisu odstupili, bivajući svjesni važnosti tog aspekta, koji ovu predstavu, kako je istaknuto, između ostalog čine i mentalitetskom.

{galerija}art/2018/3/anika{/galerija}